Elektronik Harita Gösterim ve Bilgi Sistemi
(Electronic Chart Display and Information System - ECDIS)
ECDIS, denizcinin planlama ve emniyetli seyir ihtiyaçlarına cevap vermek üzere elektronik haritayı, seyir uydu sistemlerinden aldığı konum bilgisiyle gösterebilen, kendisine bağlanan seyir yardımcılarından elde ettiği veriyi ekran üzerinde sergileyebilen, SOLAS 1974 Sözleşmesinin V/19 ve V/27 maddelerine göre, sistemde güncel harita kullanılması ve uygun bir yedeğinin bulunması durumunda, harita taşıma yükümlülüğünü karşıladığı kabul edilen seyir bilgi sistemidir.
 |
ECDIS
ECDIS cihazı, IMO ECDIS Performans Standardı’nda (IMO Talimatı A.817(19)) yer alan tüm gerekleri karşılamak zorunda olup, IEC (International Electrotechnical Commision) tarafından, IMO Performans Standartları temel alınarak geliştirilen test prosedürünü geçmiş olmalıdır. Test sonucu alınan “Tip Onayı – Type Approve” ECDIS’in yasal olarak IMO gereklerini karşıladığını gösterir.
Bulunulan mevkinin gösterimi, mesafe/kerteriz fonksiyonları ve rota planlama kabiliyeti IMO ECDIS Performans Standardı’nda tanımlanmış minimum ECDIS gereklerine birkaç örnektir.
ENC’lerde yer alan harita bilgilerinin üretim aşamasında sayısal olarak tanımlanmış olması, ECDIS içerisinde verilerin sorgulanabilmesine ve elde edilen bilgiyle belirli seyir fonksiyonlarının denetlenmesi için sistem içerisine uygun mekanizmalar kurulmasına imkan vermektedir (Dönüş yeri, emniyetli geçiş mesafesi, emniyetli kontur belirlenmesi ve bunlarla ilgili alarmlar kurulabilmesi gibi.).
Dünya genelinde ENC üretiminde kaynak olarak kağıt haritalar kullanılmakta olup, ENC’lerdeki harita bilgisi en az kağıt haritalardaki doğruluk ve hassasiyete sahiptir.
Harita üzerinde yer alan ve kullanıcı açısından büyük öneme sahip bilgilere; harita ölçeği, haritanın yapımı hakkında açıklayıcı notlar, uyarıcı notlar, harita numarası, yayım tarihi ve şekli, üretici basım notu, küçük düzeltmeler notu, köşe koordinatları, kağıt haritanın göze tanıdık yerlerinde olmasa dahi ENC’nin sorgulamaya açık bölümlerinde yer almaktadır.
Sayısal ortamda hazırlanan ve sadece harita üzerinde değişecek, silinecek veya eklenecek parçayı içeren düzeltmeler, ENC’lere otomatik olarak işlenirler. Bu da harita düzeltmelerini işleyen personel için doğruluk, kolaylık ve zaman tasarrufu anlamına gelmektedir.
Her IHO üyesi ülke, ürettiği haritaların güncellemelerini düzenli olarak sağlamaktan sorumludur. Bu konuda genel kabul görmüş uygulama düzeltmelerin haftalık / iki haftalık / aylık aralıklarla dağıtımı yönündedir.
ENC’lerde yer alan harita bilgilerinin, ECDIS ekranı üzerinde ne şekilde gösterileceği IHO’nun “ECDIS için Renkler ve Semboller Talimatı (S-52)” ile belirlenmiştir. Talimatın EK-2’si “ECDIS Gösterim Kütüphanesi” olarak adlandırılmakta olup, burada belirtilen şekilde gösterim zorunludur. ECDIS Gösterim Kütüphanesi’nde yer alan sembollerin bir kısmı kağıt haritalarda yer alan sembollere göre farklılık gösterebilmektedir.
 |  |
Üretim standardına göre ENC’lerin kullanıcı ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde altı ayrı ölçek bandında gruplandırılması gerekmektedir. Her bir ölçek bandına karşılık gelecek ölçek aralığının belirlenmesi üretici ülkeye bırakılmıştır. Başkanlığımızca seyir maksatlarına göre belirlenen ölçek aralıkları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Ölçek Bandı
|
Kullanım Amacı
|
Ölçek Aralığı
| |
1
|
Planlama
| 1: 1 500 000 > | |
2
|
Genel
| 1 : 350 000 - 1 : 1 499 999 | |
3
|
Kıyı
| 1 : 90 000 - 1 : 49 999 | |
4
|
Yaklaşma
| 1 : 22 000 - 1 : 89 999 | |
5
|
Liman
| 1 : 4 000 - 1 : 21 999 | |
6
|
Yanaşma
| > 1 : 3 999 | |
ENC’lerin numaralandırılmasında sekiz karakter kullanılmaktadır. İlk iki karakter üretici ülke kodunu, üçüncü karakter ölçek bandını (Seyir maksadına göre kullanım amacı), son beş karakter ise haritanın numarasını gösterir.
TR403341
TR : Üretici Ülke Kodu (Türkiye)
4 : Ölçek Bandı (Yaklaşma Haritası)
03341 : Harita Numarası
ENC olarak üretilen her bir harita “Hücre” olarak adlandırılır. Elektronik seyir haritası üretiminde önemli noktalardan biri burada ortaya çıkmaktadır. Aynı ölçek bandında yer alan hücrelerde veri tekrarı yasaklanmış olup, hücreler birbirlerini tamamlayacak şekilde üretilirler. Bu husus, bindirme kısmın bir haritadan alınması ve bu kısmın diğer haritada boş bırakılması anlamına gelmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki harita bilgisi aslında devamlıdır ve kullanıcının elinde harita bulunduğu sürece bu boşluklar olmayacaktır.
 |
ENC'de Bindirme
ENC’lerin hukuka aykırı çoğaltılmasını engellemek üzere IHO Veri Koruma Düzeni (S-63) gereği ENC ve ECDIS üreticileri ile ürün kullanıcalarını içine alan bir şifreleme sistemi kurulmuştur. Bu sistemin temelinde ENC’lerin kendisine tanımlı donanım haricinde çalışmasını engellemek yatmaktadır.
ENC'lerin Dağıtımı
Dağıtım ve formatta birliği sağlayabilmek adına IHO, dünya genelinde bir Elektronik Seyir Haritası Veri Tabanı (WEND) kurulmasını benimsemiştir. WEND prensibi teoride, birbirine entegre olmuş Bölgesel Elektronik Seyir Haritası Koordinasyon Merkezleri (RENC)’nin kurulmasını ve her üretici ülkenin ENC’lerini, üretim standartlarına uygunluğunun kontrol edilmesi ve dağıtımı maksadıyla bu bölgesel merkezlere göndermesini içermektedir.
Halihazırda dünya genelinde iki RENC bulunmaktadır. Bunlar, İngiltere’de bulunan IC-ENC ve Norveç’te bulunan Primar-Stavanger’dir.
 |  |
IC-ENC ve Primar-Stavanger, basit bir tanımla toptancı görevi yapmaktadır. Kendisine üye ENC üreticisi ülkelerden aldığı haritaları yine kendisine üye olan Ana Dağıtıcılara vermektedir. Böylece herbir ana dağıtıcının dağıtım kanalı kullanılmakta ve bayileri vasıtasıyla dünya genelinde geniş bir kitleye ulaşılabilmektedir. Bu husus, denizcinin ENC üreticisi ülkelere tek tek gidip harita istemesi yerine, tek uğraklı alışverişle istediği tüm ENC’lere ulaşabilmesini sağlamaktadır.
Bu yöntem sayesinde kurulum maliyeti yüksek, standartları henüz tam oturtulamamış, işletimi ve takibi fazladan iş yükü getirecek şifreleme işlemi satıcılara bırakılmış ve üreticilerin harita üretimi ve güncellemelerine odaklanması sağlanmıştır.
ENC’ler “Unit” denilen birimler halinde şifreli olarak satılacaktır. Her bir birim yaklaşık kağıt harita büyüklüğünde ENC verisi içerecektir. Bu da bir birimde birden fazla ENC bulunabileceği anlamına gelmektedir.
ENC’lerin ve bunlara ait güncellemelerin dağıtımı halihazırda CD ve disket ile yapılmaktadır. Buna ilave olarak internet ve cep telefonu gibi online dağıtım yöntemlerinin kullanımı, Ana Dağıtıcıların sağlayacağı alt yapıya bağlı olarak değişiklik gösterebilecektir.
Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, 11 ŞUBAT 2005 tarihinden itibaren ENC'lerin ve bunlara ait haftalık güncellemelerin, Bölgesel ENC Koordinasyon Merkezlerinden (RENC) biri olan IC-ENC üzerinden dağıtımına başlamıştır. Dağıtım IC-ENC'nin halihazırda Ana Dağıtıcıları (VARs) durumunda olan C-MAP, TRANSAS, UKHO, 7Cs,Primar-Stavanger'ın bayi ağı kullanılarak yapılmaktadır. Dağıtım yöntemi hakkında bilgiye, Güncel ENC Kataloğuna ve Ana Dağıtıcıların web sayfalarının kısa yollarına IC-ENC'nin web sayfasından (www.ic-enc.org) ulaşılabilir.
IMO SOLAS V/19
2.1 Tonaj ve büyüklükleri dikkate alınmaksızın, bütün gemiler, aşağıdaki ekipman ve sistemlere sahip olacaklardır:
(...)
2.1.4 Geminin, planlanmış olan seyirle ilgili rotalarının sergilendiği ve seyir süresince mevkinin izlenebildiği notik haritalar ve yayımlar; Elektronik Harita Gösterim ve Bilgi Sistemi (ECDIS)’nin, bu alt paragraftaki harita bulundurulmasına ilişkin gerekliliği karşıladığı kabul edilir.
2.1.5 Alt paragraf 2.1.4’teki fonksiyonel gerekliliğin tamamen veya kısmen elektronik araçlarla karşılanmakta olduğu durumlarda, sözkonusu sistemin yedeklenmesine ilişkin düzenlemeler;*
* ECDIS’in yedeklenmesine ilişkin düzenleme olarak; kağıt haritaların uygun folyoları kullanabilir. ECDIS için diğer yedekleme düzenlemeleri de kabul edilebilir (Karar A.817(19)’un EK-6’sının değişiklik uygulanmış metnine bakınız.)
ECDIS’in Yedeklenmesine İlişkin Düzenlemeler
ECDIS Performans Standartlarının EK-6’sı, ECDIS’in yedeklenmesine ilişkin hususlarda ihtiyaç duyulan fonksiyonların listesini içermektedir. Bu özelliklere göre mümkün birkaç seçenek bulunmaktadır. Bunlar,
1. Bağımsız güç kaynağına bağlı ve ayrı konum bilgisi girişine sahip ikinci bir ECDIS.
2. Güncel resmi kağıt harita folyosu.
3. RCDS modunda çalışan ECDIS.
4. IMO Talimatı A477(XII)’na göre Chart-Radar adıyla adlandırılan radar tabanlı sistem.
Raster Seyir Haritası
(Raster Navigational Chart – RNC)
RNC’er, IHO RNC Üretim Talimatı’na (S-61) uygun olarak üretilen kağıt haritaların taranmış sayısal kopyalarıdır. Tanım gereği sadece yetkili kurum veya Hidrografi Daireleri tarafından üretilip, yayımlanabilirler. IMO ECDIS Performans Standarlarında ENC’lerin üretilip, satışa çıkarılmadığı yerlerde, RNC’lerin harita bulundurma yükümlülüğünü karşılamak üzere kullanılabileceği belirtilmiştir.
Başkanlığımız ENC üretimi ve güncellemesine öncelik vermiş olup, Türkiye’ye ait sularda RNC kullanımına gerek kalmayacaktır.
(Electronic Chart System – ECS)
ECDIS Performans Standartları’na göre uygunluğu test edilmemiş tüm sistemler genel olarak ECS (Electronic Chart System – Elektronik Harita Sistemi) olarak adlandırılır. ECS’ler ENC’leri, RNC’leri ve özel olarak üretilmiş diğer haritaları kullanabilirler ve ECDIS’inkine benzer fonksiyonlara sahip olabilirler. ECS kullanımı hiçbir şartta kağıt harita bulundurma zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.
Kaynak: http://www.shodb.gov.tr/hidrografi/dehim_web/dehim_harita_satis.htm
Kaynak: http://www.shodb.gov.tr/hidrografi/dehim_web/dehim_harita_satis.htm
Yorumlar
Yorum Gönder