Gemi geçişlerinde oluşan etkileşim

Biribirine yakın geçen iki geminin etraflarındaki basınç sistemleri arasındaki etkileşim,gemilerin dümen etkilerini dengesiz,karasız hale getirebilir ve bu da gemilerin çatışmasına sebep olabilir.

Bu etkiler sadece dar kanallarda değil derin sularda da geçerlidir.Fakat bu etkileşim kanalın bakıyla etkileşim ve sığ sularda squat etkileriyle, daha da şiddetlenir.Bu etkileşim her iki gemi arasındaki mesafe büyük geminin eninin 2 katı olduğunda başlar.Yani her bir geminin etrafındaki su akım çizgilerinin etkisine girdiğinde başlar.

Karşı rotalarda gelen gemilerin geçişleri sırasında bu etkileşim fazla bir sorun oluşturmaz,çünkü geçiş süresi gemilerin etraflarındaki basınç sistemlerinde değişiklik oluşturmayacak kadar kısadır.En krıtik durumlar geçme sürelerinin genelde uzun olduğu bir geminin diğer gemiyi yetişip geçmesi sırasında olu-şur.Aşağıdaki 5 durum bu etkilerdir.










İstanbul boğazında N-S inişlerinde, geçilen gemiler kesinlikle draftlarının ve manevra kabiliyetle-rinin izin verdiği mümkün olan en sancak taraftan gidecek ve tüm dönüşlerde büyükdere,yeniköy,balta limanı ve özellikle aşiyanda kesinlikle orta kanala düşmeyecek şekilde gemilerini sevk ve idare edecek-lerdir.Akıntının kıçtan geldiği de hesaba katılarak gereken hassasiyet gösterilmelidir.Hem geçen gemiyi hem de geçilen gemiyi kesinlikle tehlikeye atmak,mesleki açıdan yetersizliktir ve insan hayatı,gemi ve boğaz için tehlikelidir.



Geçiş durumuna örnek olarak,sancaktan gidemeyen gemi,geçen geminin önüne düşerek özellikle aşiyanda, geçmekte olan gemilerin (genelde bunlar büyük gemilerdir) dahada iskeleye gelerek geçmesi-ne sebep olup, akıntı da o sırada sancak kıç omuzluktan alındığından(dümenin etkisini azalttığından...) geçen geminin kandilliye tehlikeli bir şekilde mecburen yaklaşmasına ve bunu kurtarmak ve diğer gemiy-le çatışmamak için daha büyük bir dümen açısıyla iskeleye basarak karşılamasına sebep olmakta-dır.Özellikle geceleri boğazın artasından giden karanlık tekneler(balıkçı,özel,yolcu) seyir açısından hem kendilerini hem de geçmekte olan gemiyi büyük tehlikeye atmaktalar.



Aynı şekilde tam tersi de geçilen gemimizi nekadar sancaktan seyir yaptırsakta,geçmekte olan gemi düzgün seyir yapamadığından iskelede yeterli alan olmasına rağmen ortadan gidip bizi çok yakın geçmekte,yukarıdaki tehlikelere sokmaktadır.


Hakan TUYLU