Gemi kaynaklı katı atıklar sebebiyle kirliliğin
önlenmesi için kurallar, MARPOL’ün Annex-V’i içerisinde bulunmaktadır.
MARPOL ANNEX-V’E GENEL
BAKIŞ
Gemi kaynaklı katı
atıklar, deniz yaşamı için petrol ve kimyasallar kadar ölümcüldür. En büyük
tehlike yıllarca yok olmayan plastiktir. Balıklar ve deniz memelileri plastikleri
yiyecek zannedip yiyebilir veya plastik ağlar, halatlar, poşetler vs. içinde
sıkışıp kalabilir.
Gemi kaynaklı katı atıklar, deniz yaşamı için
petrol ve kimyasallar kadar ölümcüldür. En büyük tehlike yıllarca yok olmayan
plastiktir. Balıklar ve deniz memelileri plastikleri yiyecek zannedip yiyebilir
veya plastik ağlar, halatlar, poşetler vs. içinde sıkışıp kalabilir.
Sahillerdeki çöplerin çoğu tatilciler, karadaki
balıkçılar ve şehirlerden kaynaklanmaktadır. Fakat bazı yerlerde çöplerin
çoğunun, çöpleri limanda vermek yerine denize atmayı tercih eden gemiler
kaynaklı olduğu bir gerçektir. Çok uzun yıllar boyunca insanlar okyanusların
atılan her şeyi absorbe edebileceği düşünüldü. Bu düşünce çevre bilincinin
artmasıyla birlikte değişti.
Birçok madde denizler tarafından yok edilebilir
fakat bu süreç aylar veya yıllar alır. Aşağıdaki tablo bunu gösteriyor.
MARPOL Sözleşmesi’nin amacı gemiden denize
atılan katı atıkların miktarını azaltmak ve bütünüyle önlemektir.
Sözleşmenin Annex V’inde katı atık, geminin
normal operasyonu esnasında üretilen ve periyodik olarak elden çıkarılması
gereken taze balık hariç her tür yiyecek, geminin domestik ve operasyonel
atıklarını içerir.
Annex V, plastiğin denizlerin herhangi bir
yerine atılmasını tamamen yasaklar, kıyısal sulara ve “Özel Alanlar” a diğer
katı atık çeşitlerinin atılmasını da çok ciddi şekilde sınırlar. Annex V ayrıca
hükümetlere de liman ve terminallerde katı atık alımı için alım tesisi
(reception facility) oluşturulmasını şart koşar.
|
Maddelerin denizlerde çözünebilmesi için geçmesi gereken süre
|
|
|
Kağıt bilet
|
2 – 4 hafta
|
|
Pamuk bez
|
1 – 5 ay
|
|
Halat
|
3 – 14 ay
|
|
Yün bez
|
1 yıl
|
|
Boyalı tahta
|
13 yıl
|
|
Teneke kutu
|
100 yıl
|
|
Alüminyum kutu
|
200 – 500 yıl
|
|
Plastik şişe
|
450 yıl
|
ANNEX
V ALTINDA OLUŞTURULMUŞ “ÖZEL ALANLAR”
Ø Akdeniz
Ø Baltık
Denizi
Ø Karadeniz
Ø Kızıl
Deniz
Ø Körfez
Bölgesi
Ø Kuzey
Denizi
Ø Geniş
Karayip Bölgesi (Wider Carribean Region, yani Meksika Körfezi + Karayip Denizi)
Ø Antartika
alanı
ÇÖP YÖNETİM PLANLAMASINDA ANA DEĞİŞİKLİKLER
1) Hayvan leşi (Animal carcasses), pişirme yağı
(cooking oil), kargo kalıntısı (cargo residue) ve evsel atık (domestic waste)
gibi yeni tanımlamalar Annex’e dahil edilmiştir.
2) 100 GRT ve üzeri, veya 15’den fazla kişi taşımak
üzere sertifikalandırılmış tüm gemiler Çöp Yönetim Planı bulundurmak zorundalar
(not; planın onaylı olması ile ilgili bir gereklilik yoktur.)
3) Boyu 12 metre’den fazla olan gemilerde ve sabit
veya yüzen platformlarda mürettebatı ve yolcuları MARPOL Annex V gereklilikleri
konusunda bilgilendiren posterler gösterilmek zorundadır.
4)
400 GRT ve üzeri
gemilerde ve tüm sabit veya yüzen platformlarda Annex V içinde belirtilen
formatta Çöp Kayıt Defteri bulundurmak ve bunu doldurmak zorunludur.
5) Sabit veya yüzer platformlardan, bunlara aborda
gemilerden veya bunların 500 metre çevresini oluşturan alan içinde herhangi bir
katı atığın denize boşaltılması yasaktır. Sabit ve yüzer platform karadan 12
mil açıktaysa ve atık parçalayıcı (comminuter) veya öğütücüden (grinder)
geçirilmişse, 25 mm’lik elekten geçiyorsa yemek çöpü denize atılabilir.
6) Geminin seyir halinde olduğu aşağıdaki
durumların haricinde denize her tür çöp boşaltımı yasaktır;
Özel Alanlar dışında;
Ø Yemek
atıkları karadan 3 mil mesafeden daha uzakta, atık comminuter veya grinder’den
geçirilmişse denize boşaltılabilir, böyle bir atığın 25 mm’lik elekten
geçebiliyor olması gerekir. Atık parçalayıcı (comminuter) veya öğütücüden
(grinder) geçirilmemişse karadan 12 milden daha uzakta denize boşaltım
yapılabilir.
Ø Deniz
açısından “zararlı değil” şeklinde sınıflandırılmış maddeler içeren kargo
atıkları karaya 12 milden uzak mesafede denize boşaltılabilir.
Ø Kargo
ambarı, güverte ve diğer yüzeylerin yıkama suları, içlerindeki temizlik
maddeleri denize zarar vermeyen maddeler ise denize boşaltılabilirler.
Ø Hayvan
leşleri IMO kılavuzlarına uygun olarak karadan mümkün olduğunca uzak
mesafede denize atılabilir.
Özel Alanlar içerisinde;
Ø Yemek
atıkları karadan mümkün olduğunca uzakta, en yakın karaya veya buz kütlesine 12
milden daha uzak bir mesafede denize boşaltılabilir.
Ø Kargo
atıkları denize aşağıdaki şekilde boşaltılabilir;
v Kargo
ambarı, güverte ve diğer yüzeylerin yıkama suları, içlerindeki temizlik
maddeleri denize zarar vermeyen maddeler ise,
v Kalkış
limanı da, varış limanı da aynı özel alan içerisindeyse ve gemi bu iki liman
arasında özel alan dışına çıkmayacaksa,
v Bu
limanlarda yeterli alım tesisleri yok ise,
v Kargo
atığı da içeren ambar yıkama suları, en yakın karadan veya buz kütlesinden
mümkün olduğunca uzakta, en yakın karaya veya buz kütlesine 12 milden daha uzak
bir mesafede denize boşaltılabilir.
Ø Kargo
ambarı, güverte ve diğer yüzeylerin yıkama suları, içlerindeki temizlik
maddeleri denize zarar vermeyen maddeler ise denize boşaltılabilirler.
Yorumlar
Yorum Gönder